Zgorzel podstawy pędów truskawek to groźna choroba grzybowa wywoływana przez Rhizoctonia fragariae, która atakuje dolne części roślin, prowadząc do gnicia i osłabienia pędów. Patogen ten rozwija się w glebie, a jego infekcja może skutkować całkowitym zamieraniem rośliny.
Choroba występuje szczególnie w warunkach nadmiernej wilgotności i niewłaściwego drenażu gleby. W tym artykule omówimy, jak rozpoznać zgorzel podstawy pędów, jakie czynniki sprzyjają jej rozwojowi oraz jakie są skuteczne metody zapobiegania i zwalczania tej choroby.
Czym jest zgorzel podstawy pędów truskawek?
Zgorzel podstawy pędów to choroba powodowana przez grzyba Rhizoctonia fragariae, który atakuje szyjkę korzeniową i podstawę pędów rośliny. Patogen rozprzestrzenia się w glebie i infekuje rośliny poprzez kontakt z zakażonym podłożem.
W wyniku infekcji następuje zahamowanie wzrostu, więdnięcie oraz stopniowe zamieranie rośliny. Choroba może rozwijać się skrycie, prowadząc do nagłego obumierania upraw.
Cykl rozwojowy Rhizoctonia fragariae
Rhizoctonia fragariae zimuje w glebie oraz na resztkach roślinnych w formie grzybni i sklerocjów. W sprzyjających warunkach (wilgotna gleba, umiarkowane temperatury) zarodniki kiełkują i infekują podstawę pędów rośliny.
Główne etapy cyklu choroby:
Przetrwanie w glebie – grzyb może przetrwać wiele lat na resztkach roślinnych i w glebie.
Infekcja podstawy pędu – zarodniki wnikają przez uszkodzenia mechaniczne i naturalne otwory.
Rozkład tkanek roślinnych – grzyb wytwarza enzymy niszczące komórki rośliny.
Produkcja nowych zarodników – infekcja rozprzestrzenia się na kolejne rośliny.
Objawy zgorzeli podstawy pędów na truskawkach
Objawy zgorzeli podstawy pędów są łatwe do rozpoznania, jeśli zwrócimy uwagę na charakterystyczne zmiany:
Ciemnobrązowe plamy u podstawy pędów, które z czasem się powiększają.
Osłabienie roślin, zahamowanie wzrostu i więdnięcie liści.
Zgnilizna podstawy pędów, prowadząca do ich całkowitego obumarcia.
Suchość i pękanie tkanek, co skutkuje ich łatwym łamaniem.
Obecność białej lub różowej grzybni na powierzchni gleby w pobliżu roślin.
Czynniki sprzyjające rozwojowi choroby
Do czynników zwiększających ryzyko infekcji zgorzelą podstawy pędów należą:
Wysoka wilgotność gleby – nadmierne podlewanie i brak drenażu sprzyjają infekcji.
Temperatury w zakresie 15–25°C, optymalne dla wzrostu patogenu.
Zbyt gęste nasadzenia, ograniczające przewiewność gleby.
Brak zmianowania upraw, co prowadzi do nagromadzenia zarodników w glebie.
Aby ograniczyć ryzyko infekcji, warto wdrożyć następujące działania:
Zapewnienie dobrego drenażu gleby, aby uniknąć zalegania wody.
Unikanie nadmiernego podlewania, zwłaszcza w chłodnych okresach.
Wybór odpornych odmian truskawek, które są mniej podatne na infekcję.
Regularne usuwanie porażonych roślin, co ogranicza źródła infekcji.
Stosowanie zmianowania upraw, aby zapobiec nagromadzeniu patogenów w glebie.
Ochrona chemiczna
W przypadku dużego zagrożenia infekcją można stosować fungicydy, które ograniczają rozwój Rhizoctonia fragariae.
Fungicydy powinny być aplikowane:
Przed sadzeniem, aby zdezynfekować glebę.
Po wykiełkowaniu roślin, jeśli warunki sprzyjają infekcji.
Przy pierwszych objawach choroby, aby zahamować jej rozwój.
Zwalczanie biologiczne
Alternatywą dla chemicznych środków ochrony są metody biologiczne, takie jak:
Stosowanie pożytecznych mikroorganizmów, np. Trichoderma spp., które ograniczają rozwój patogenu.
Dodanie do gleby materii organicznej, poprawiającej jej zdrowotność.
Użycie biopreparatów zawierających Bacillus spp., które hamują rozwój grzyba.
Znaczenie monitorowania plantacji
Regularna kontrola plantacji pozwala na szybkie wykrycie pierwszych objawów choroby i wdrożenie odpowiednich działań ochronnych. Zaleca się monitorowanie szczególnie w okresach dużej wilgotności gleby.
Porażone rośliny należy natychmiast usuwać, aby zapobiec dalszemu rozprzestrzenianiu się infekcji.
Podsumowanie
Zgorzel podstawy pędów truskawek to poważna choroba, która może prowadzić do zamierania roślin i strat plonów. Skuteczna ochrona obejmuje profilaktykę, monitorowanie plantacji oraz stosowanie odpowiednich metod ochrony roślin.
Dobrze przewietrzone plantacje, umiarkowane podlewanie oraz stosowanie zdrowego materiału siewnego to kluczowe działania ograniczające rozwój patogenu.
FAQ
1. Czy zgorzel podstawy pędów atakuje tylko truskawki? Nie, patogen może infekować również inne rośliny uprawne.
2. Jakie warunki sprzyjają infekcji? Wilgotna gleba i umiarkowane temperatury (15–25°C).
3. Czy można całkowicie wyeliminować Rhizoctonia fragariae? Nie, ale można skutecznie ograniczyć jego rozwój poprzez odpowiednie zabiegi.
4. Jakie są najlepsze metody zapobiegania? Drenaż gleby, umiarkowane podlewanie i stosowanie zdrowych sadzonek.
5. Czy fungicydy są skuteczne? Tak, ale należy je stosować zgodnie z zaleceniami producenta.
Cześć, nazywam się Tadeusz i uwielbiam pracę w ogrodzie. Na tym blogu dzielę się wiedzą o tym, jak uprawiać truskawki, by były zdrowe i plonowały obficie. Sprawdź moje sposoby na skuteczną uprawę truskawek! Więcej o mnie tutaj.
